تنگی کانال نخاعی چیست؟ علائم و روش‌های درمان مؤثر!
بیماری تنگی کانال نخاعی، وقتی اتفاق می‌افتد که فضای داخلی ستون فقرات بسیار تنگ شده باشد. این امر به اعصاب و نخاعی که به‌وسیله ستون فقرات حرکت می‌کنند، فشار وارد می‌کند.
تنگی کانال نخاعی اغلب در گردن و کمر اتفاق می‌افتد؛ البته برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی هیچ‌گونه علائمی ندارند و برخی دیگر نیز، ممکن است سوزن‌سوزن‌شدن، درد، بی‌حسی و ضعف عضلانی را تجربه کنند.
این علائم با گذشت زمان می‌تواند بدتر شود. بیایید تا به بررسی کامل بیماری تنگی کانال نخاعی، از علل تا درمان بپردازیم. با مجله درمانی آبادیس همراه باشید.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
بیماری تنگی کانال نخاعی Spinal Stenosis، در حقیقت عارضه‌ای محسوب می‌شود که در اثر آن، یک یا چند سوراخ استخوانی یا همان فورامینال در ستون فقرات، باریک می‌شوند.
بیماری تنگی کانال نخاعی و احساس درد!
زمانی‌که از روی صندلی بلند می‌شوید یا در حال پیاده‌روی هستید، در پاها، کمر، بازو یا شانه‌های خود احساس درد می‌کنید؟ آیا پاها یا دست‌های شما ضعیف‌تر از گذشته شده‌اند؟
اگر چنین است، مشکل می‌تواند در ستون فقرات باشد؛ عارضه‌ای به‌نام تنگی کانال نخاعی!
ستون فقرات شما شامل ستونی از استخوان‌ها می‌شود که از قسمت مرکزی کمر به سمت بالا می‌رود. ستون فقرات به شما کمک می‌کند تا عمودی بمانید و در صورت نیاز خم شوید.
به این استخوان‌ها مهره می‌گویند. این مهره‌ها با دیسک‌های اسفنجی از هم جدا می‌شوند تا از ساییدگی استخوان‌ها به هم جلوگیری کنند.
این دیسک‌های اسفنجی با افزایش سن کوچک می‌شوند و ممکن است رباط‌های ستون فقرات به‌علت آرتروز متورم شوند. این 2 اتفاق باعث فشار به نخاع یا اعصاب خارجی آن می‌شوند که با نام تنگی کانال نخاعی معروف است.
آسیب‌هایی مثل لغزش دیسک هم می‌تواند به ایجاد عارضه تنگی کانال نخاعی منجر شود.
تشخیص تنگی کانال نخاعی
پزشک در طول معاینه و با انجام‌دادن حرکت‌های مختلف سعی می‌کند تا از منبع ضعف یا درد شما آگاه شود. شما می‌ایستید، می‌نشینید، راه می‌روید، پاهایتان را بلند می‌کنید و به جلو و عقب خم می‌شوید.
دکتر تنگی کانال نخاعی واکنش شما به ضربه با چکش‌های پلاستیکی را هم بررسی می‌کند. ممکن است از یک سنجاق یا پر استفاده کند تا ببیند آیا در پاها یا دست‌های خود، حسی دارید یا خیر.
درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی
اگرچه برای کاهش فشار روی نخاع، روش جراحی به کار می‌رود اما شما با انجام حرکاتی در خانه می‌توانید به پیشگیری از جراحی کانال نخاعی کمک کنید.
فیزیوتراپ حرکات و تمرینات کششی را به شما آموزش می‌دهد. طب سوزنی و ماساژ هم می‌تواند در تسکین درد گردن و کمر مؤثر باشد.
قرار دادن یخ و گرما روی ناحیه دردناک هم، به شما در تسکین درد کمک می‌کند. ممکن است پزشک داروهای ضدالتهاب یا مسکن را برای کاهش درد توصیه کند. اگر به توصیه‌های پزشک توجه داشته باشید و عمل کنید، به زندگی عادی خود بپردازید و جراحی نکنید.
شاید به‌جای دویدن به پیاده‌روی توصیه شوید. اگر درمان‌های خانگی اثر نکند، جراحی اغلب باعث تسکین درد خواهد شد. البته جراحی این وضعیت را به‌طور قطعی درمان نمی‌کند و حتی این امکان وجود دارد که در برخی از موارد، درد شما بعد از عمل بیشتر شود!
بزرگ‌ترین نگرانی درباره تنگی کانال نخاعی چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها در مورد تنگی کانال نخاعی، مربوط به بی‌حسی است. اگر در پاهای خود احساس درد نکنید، ممکن است بدون آن‌که متوجه شوید، آسیب دیده باشید. این آسیب نیز می‌تواند به عفونت منجر شود!
علت تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاع اغلب با افزایش سن ایجاد می‌شود، اما برخی از افراد به صورت مادرزادی و از بدو تولد، تنگی کانال نخاع دارند. شاید در ابتدا با مشکل خاصی مواجه نشوند، اما با کمترین آسیب به ستون فقرات، علائم عارضه آشکار می‌شود.
تنگی کانال نخاعی به دلایل زیر می‌تواند ایجاد شود:
- آرتروز ستون فقرات، اغلب در افراد مسن‌تر یا میانسال
- نقص در ستون فقرات از زمان تولد
- کانال نخاعی باریک که فرد با آن به دنیا آمده
- بیماری‌های استخوانی مثل پاژه (Paget)
- تومورهای ستون فقرات
- آسیب یا شکستگی در ستون فقرات
- لغزش یا فتق دیسک (ممکن است در گذشته رخ داده باشد)
بیشتر بخوانید:
- تومور نخاع چیست؟
علائم تنگی کانال نخاعی
در طول این بیماری، نشانه‌ها به‌تدریج بدتر می‌شوند. علائم اغلب در یک طرف بدن وجود دارند، اما ممکن است باعث درگیرشدن هر 2 پا شوند. موارد زیر، علائم تنگی کانال نخاعی را نشان می‌دهند:
- بی‌حسی
- مشکل در کنترل ادرار یا مدفوع
- درد یا گرفتگی کمر، ران، باسن، گردن، ساق پا، بازوها یا شانه‌ها
- احساس ضعف در بخشی از بازو یا پا
- مشکل یا عدم تعادل در راه‌رفتن
علائم تنگی کانال نخاعی هنگام راه‌رفتن یا ایستادن ممکن است بیشتر شوند. این علائم اغلب با خم‌شدن به جلو یا نشستن کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند. به همین دلیل اکثر افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی، نمی‌توانند برای مدت طولانی بدون درد راه بروند.
درمان کمردرد ناشی از تنگی کانال نخاعی
متخصصان به شما کمک می‌کنند تا درد کمر خود را مدیریت کنید. پزشک ممکن است شما را به فیزیوتراپ معرفی کند. فیزیوتراپ تمرین‌هایی را برای قوی‌کردن عضلات پشت به شما آموزش می‌دهد. همچنین، امکان دارد به متخصص کایروپراتیک، طب سوزنی یا ماساژ درمانگر مراجعه کنید.
گاهی روش‌های درمانی مختلف به درمان تنگی کانال نخاعی کمک می‌کنند. کیسه‌های گرم و سرد می‌توانند هنگام شعله‌ور شدن درد باعث تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی شوند.
درمان‌های کمر درد ناشی از تنگی کانال نخاعی، شامل موارد زیر می‌شوند:
- داروهای تسکین درد و التهاب
- گفتار درمانی (درمان شناختی رفتاری) برای درک بهتر درد و آموزش چگونگی مدیریت کمر درد
- تزریق اپیدورال نخاعی (ESI) مستقیم یا به فضای اطراف اعصاب نخاعی
درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی
علائم تنگی کانال نخاعی اغلب با گذشت زمان بدتر می‌شوند. البته این اتفاق به‌آرامی رخ می‌دهد. اگر درد به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد یا احساس و توانایی حرکت خود را از دست بدهید، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
جراحی تنگی کانال نخاعی برای کاهش فشار روی نخاع یا اعصاب صورت می‌گیرد. شما و پزشکتان می‌توانید برای زمان جراحی تصمیم بگیرید. فرایند این جراحی ممکن است شامل موارد زیر شود:
- برداشتن دیسک برآمده
- حذف قسمتی از استخوان مهره
- گشادکردن برخی از منافذ که اعصاب ستون فقرات در آن‌ها هستند
جراح در برخی از جراحی‌های ستون فقرات، بخشی از استخوان را حذف می‌کند تا اعصاب ستون فقرات، فضای بیشتری داشته باشند. سپس جراح با ترکیب بخشی از استخوان‌های ستون فقرات به پایداری آن کمک می‌کند. عوارض بعد از جراحی تنگی نخاع ممکن است شامل درد مزمن، عفونت، خونریزی، لخته شدن خون، مشکلات مربوط به بیهوشی و احتمال عود تنگی کانال نخاعی باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن هرگونه علائم بی‌حسی، درد یا دیگر نشانه‌های تنگی کانال نخاعی به‌ویژه مشکل در اجابت مزاج یا ادرار کردن و مشکل در تعادل، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
سخن پایانی در مورد تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی با باریک‌شدن فضای داخل ستون فقرات ایجاد می‌شود. البته پارگی یا ساییدگی در ستون فقرات (آرتریت) شایع‌ترین علت برای ایجاد تنگی کانال نخاعی به شمار می‌رود.
افراد مبتلا به تنگی شدید کانال نخاعی ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند؛ چراکه جراحی به ایجاد فضای بیشتر در ستون فقرات کمک می‌کند. همچنین، می‌تواند علائم ناشی از فشار بر اعصاب یا نخاعی را کاهش دهد. دکتر حسن قندهاری می‌تواند در این زمینه مشاوره و راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد.
البته جراحی، آرتروز را درمان نمی‌کند؛ بنابراین، ممکن است درد آرتریت در ستون فقرات ادامه یابد.
آن‌چه اهمیت دارد، مراجعه به پزشک متخصص برای درمان به‌موقع و تغییر سبک زندگی برای جلوگیری از ایجاد و تشدید علائم است.
سؤالات متداول
- آیا تنگی کانال نخاعی می‌تواند بی‌اختیاری ادرار ایجاد کند؟
بله. افراد سالخورده و مبتلا به تنگی کانال نخاعی شدید، ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع شوند.
- علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
گزگز شدن پاها، بی‌حسی و ضعف در بازوها و پاها، کمر درد و درد سیاتیک، برخی از علائم تنگی کانال نخاعی هستند.
- آیا همیشه تنگی کانال نخاعی با درد همراه است؟
خیر. گاهی این عارضه با بی‌حسی آشکار می‌شود.